In mijn vorige blog voor Ogma schreef ik over het lezersonderzoek en het zoeken naar een vorm van mijn verhaal. Een van de reacties* die ik daarop kreeg was ‘schrijf voor jezelf, niet voor je (potentiële) lezers.’ Ik heb heel lang nagedacht over die reactie kan ik zeggen – dus dank je wel dat je wilde reageren en dit inzicht deelde! Want het liet mij weer aan iets anders denken: namelijk waarom schrijf ik eigenlijk? En voor wie doe ik dat – voor mezelf, of toch echt voor mijn potentiële lezers?
Hobby
Als ik de afgelopen blogs doorlees, hier en op Ogma, dan merk ik dat er wel een bepaalde sfeer in zit. Eentje van ‘het moet, het is lastig, hoe ga ik verder, komt er ooit wel een publiceerbaar verhaal uit, wat willen de lezers van mijn blog?’ Ik kan me voorstellen dat je dan denkt ‘als het allemaal zo ingewikkeld is, waarom doe je het dan eigenlijk? Het is toch een hobby? Dat moet je toch voor jezelf doen en leuk vinden?’ Ja het is een hobby, dat klopt. Ik schrijf niet omdat ik denk dat ik er rijk van ga worden. Stiekem zou ik het wel leuk vinden ja, daar ga ik ook niet over liegen. Dat boekenbal en het onderonsje met Connie blijven lonken. Maar het is niet mijn hoogste doel – dat is namelijk een verhaal schrijven waarvan ik zelf zeg ‘dit is het beste dat er in mij zat. En lieve lezer, wat jij er van vindt, dat mag je zelf weten.’ En dat een hobby altijd leuk is… tijdens het trainen van de marathon dacht ik soms ook ‘welke idioot wil dit?’ – toch noem ik hardlopen ook een hobby.
Waarom ik het doe, schrijven? Het simpele antwoord is dat ik schrijven echt heel leuk vind. Hopelijk verbaast je dat niet :).
Inzicht
Het iets minder simpele antwoord is dat schrijven mij ook vaak inzicht geeft. Mijn boek gaat over een vrouw die naar Innsbruck vertrekt, met haar man. Precies dus wat ik zelf ook deed. Verhuizen naar het buitenland was heel lang een droom van mij, of beter van ons: mijn eega wilde dit ook graag, misschien wilde hij het nog wel meer dan ik. Wat ik me eigenlijk nooit had gerealiseerd, was dat het voor mij ook letterlijk een droom was. Weggaan, alles achter me laten, opnieuw beginnen en op zo’n manier een betere versie van mezelf worden. Ik dacht oprecht dat als ik in een ander land opnieuw zou beginnen, ik zelf ook mee zou veranderen. Is het nog nodig om te zeggen dat het niet zo ging? Vast niet. Ik realiseerde me pas dat ik er zo aan begon naar aanleiding van een opmerking van mijn redacteur. Nadat ik dus de hele eerste versie van mijn manuscript al had geschreven.
Schrijftherapie
Toen ik bij wat vrienden en bekenden ging navragen of ik echt zo was als Seffi – namelijk wat naief en dromerig, met een vage droom van wonen in het buitenland waarbij op magische wijze alles anders zou worden – zeiden ze eigenlijk allemaal ja. Het kwam in me op om te vragen ‘en waarom heb je dat dan toen niet gezegd’ – maar voor ik de vraag kon stellen had ik hem zelf al beantwoord. Ik zou ze vierkant uitgelachen hebben en vrolijk mijn plannen hebben doorgezet.
Nu ben ik inmiddels al weer ‘even’ terug uit het buitenland. En toch, toch leer ik nog steeds over mezelf en hoe ik was toen, daar. Hoe het kon gaan zoals het gegaan is. Omdat bij mij inzichten pas later komen, of door andere dingen worden aangezwengeld. Dat is niet erg – het is waarschijnlijk zelfs heel menselijk. En dat ik daar soms moeite mee heb, dat zijn ongetwijfeld weer die hoge normen. Schrijven is voor mij dus eigenlijk ook een vorm van therapie.
Daar komt de lezer om de hoek
Om terug te komen op dat boek en het schrijven voor mezelf en niet voor eventuele lezers – dat heb ik dus met versie 1 naar mijn idee al gedaan. Toen ik eenmaal de vorm had, heb ik het in sneltreinvaart opgeschreven. Heerlijk. Ik heb me nergens druk om gemaakt, behalve om het gevoel ‘dit verhaal moet er uit, het moet op papier komen want het neemt te veel ruimte in mijn hoofd in.’ Maar nu die versie er eenmaal ligt: naar mijn idee** is het een verhaal zonder echte kop en staart, zonder uitleg over het hoe en waarom. Leesbaar, maar zeker niet het beste dat ik in me heb. Want helemaal blij en tevreden, nee dat ben ik nog niet. Niet over de vorm, niet over de namen van de personages en niet over het gevoel dat uit het boek naar voren komt. En dus vind ik het boek ook nog niet geschikt voor mijn lezers. Want natuurlijk zijn jullie er wel bij; door mee te lezen ben je voor mij onderdeel van mijn queeste geworden.
Maar vergis je niet: ik geniet van dit pad. Niet altijd, niet tijdens het schrijven van iedere pagina, maar uiteindelijk weet ik dat ergens dat prachtig vormgegeven boek op me wacht. En op jou natuurlijk – want je wil vast weten waar al deze inzichten toe leiden.
* Reacties zijn dus echt heel fijn! Dus als je denkt ‘wat leuk / stom / waarom’ reageer vooral.
** Heel eerlijk: dat idee is natuurlijk ook gebaseerd op de mening van mijn redacteur. Maar als leerling-schrijver heb ik soms een docent nodig die me de weg wijst en me her en der corrigeert. Of ik die correcties dan ook uitvoer… dat is dan aan mij.
Wat je schrijft is zo herkenbaar. Openstaan voor ideeën en tips is heel belangrijk maar doe er wel datgene mee wat goed bij jou voelt. Er zijn al genoeg dezelfde soort mensen op de wereld omdat iedereen bij die “kudde” wil horen. Dat heet angst om echt jezelf te durven zijn. Met lef bereik je altijd meer zolang je maar volhoudt bij tegenslagen. Loop eens weg uit die “kudde” en dan zul je het mooiste olifantje op je pad tegenkomen!
Ik denk vaak dat ik wel een boek zou kunnen schrijven over wat er in mijn leven is gebeurd. Maar op de eerste zou ik het niet kunnen en op de tweede plaats heb ik een nichtje die dat veel beter kan. Ik denk dat het wel goed komt met jouw boek!
Lief! En misschien is het belangrijkste wel het verschil tussen kunnen en willen hier. Het kan – maar wil je het ook? En als je het wel wil – ik denk er wel eens aan om als ghostwriter te gaan werken, wie weet is dat ooit nog een idee 🙂
Ik ben daar zelf nog niet over uit, maar hou het in gedachten 😘
Hallo Astrid, bij mij is het simpel. Ik schrijf omdat ik daar heel gelukkig van word. Of het boek goed genoeg is voor publicatie, vertalingen, een verfilming met Elise Schaap in de hoofdrol? Sinds ik dergelijke dromen laat voor wat ze zijn schrijf ik een stuk meer ontspannen.
Rekening houden met eventuele lezers doe ik niet. Dat werkte zo remmend dat ik de lol van het schrijven volledig kwijtraakte. Wat heel frustrerend was.